ปราสาทพะโค (Prasat Pha Kho) หรือที่รู้จักกันในชื่อ ปรางค์พะโค เป็นโบราณสถานสมัยอาณาจักรขอมที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์และโบราณคดี ตั้งอยู่ในพื้นที่อำเภอโชคชัย จังหวัดนครราชสีมา ตัวปราสาทสร้างขึ้นด้วยวัสดุหลักคืออิฐและหินทราย โดยมีรูปแบบสถาปัตยกรรมที่บ่งชี้ว่าอยู่ในช่วงศิลปะขอมสมัยพุทธศตวรรษที่ 16 (ประมาณ 1,000 ปีที่แล้ว) ซึ่งเป็นช่วงเดียวกับปราสาทขนาดใหญ่หลายแห่งในภาคอีสาน ตัวปราสาทมีลักษณะเป็นกลุ่มอาคารประกอบด้วยปราสาทประธานก่อด้วยอิฐ ตั้งอยู่บนฐานศิลาแลงและหินทราย หันหน้าไปทางทิศตะวันออกตามคติความเชื่อของศาสนาฮินดู เพื่อรับแสงอาทิตย์ยามเช้า และมีอาคารบริวารหรือบรรณาลัยตั้งขนาบอยู่ด้านข้าง (เดิมเชื่อว่ามีปราสาท 3 หลัง ปัจจุบันเหลือที่ปรากฏโครงสร้างชัดเจน 2 หลัง) ปราสาทแห่งนี้แสดงถึงอิทธิพลของวัฒนธรรมเขมรที่แผ่เข้ามาในภูมิภาคนี้ โดยสันนิษฐานว่าสร้างขึ้นเพื่อเป็นเทวสถานสำหรับบูชาพระศิวะหรือเทพเจ้าองค์ใดองค์หนึ่งในศาสนาฮินดู และทำหน้าที่เป็นศูนย์กลางทางจิตวิญญาณของชุมชนในยุคโบราณ

ลักษณะทางกายภาพที่โดดเด่นของปราสาทพะโคคือการจัดผังบริเวณที่มีการล้อมรอบด้วยคูน้ำขนาดใหญ่ ซึ่งมีลักษณะเป็นรูปตัว U หรือรูปเกือกม้า โดยเว้นด้านหน้าปราสาทไว้ ซึ่งเป็นรูปแบบการสร้างปราสาทขอมในกลุ่มอีสานใต้ที่น่าสนใจ การขุดค้นทางโบราณคดีที่นี่ได้ค้นพบหลักฐานชิ้นสำคัญคือ ทับหลังแกะสลัก ที่งดงามประณีต โดยเฉพาะทับหลังที่สลักภาพพระอินทร์ประทับบนช้างเอราวัณ ซึ่งเป็นหลักฐานสำคัญที่ช่วยในการกำหนดอายุและศิลปะของปราสาท ทับหลังนี้ไม่เพียงแต่สะท้อนถึงฝีมือช่างในยุคนั้นเท่านั้น แต่ยังบ่งบอกถึงฐานานุรูปของเทวสถานอีกด้วย แม้ว่าส่วนใหญ่ของปราสาทจะคงเหลือเพียงส่วนฐานและเรือนธาตุที่ก่อด้วยอิฐ แต่ก็ยังคงความสง่างามตามแบบสถาปัตยกรรมขอม และยังคงความสำคัญในฐานะหลักฐานทางประวัติศาสตร์ที่เชื่อมโยงจังหวัดนครราชสีมาเข้ากับอารยธรรมขอมในอดีต

ปัจจุบัน ปราสาทพะโคได้รับการดูแลและอนุรักษ์โดยกรมศิลปากร เป็นแหล่งเรียนรู้สำคัญที่เปิดให้นักท่องเที่ยวและผู้สนใจเข้าชมเพื่อศึกษาความเป็นมาของอารยธรรมโบราณในพื้นที่

• รถยนต์ส่วนตัว: ใช้ทางหลวงหมายเลข 224 (ถนนนครราชสีมา-โชคชัย) มุ่งหน้าไปทางอำเภอโชคชัย ประมาณ 29 กิโลเมตร จากนั้นเลี้ยวเข้าสู่ทางหลวงหมายเลข 2071 อีกประมาณ 3 กิโลเมตร ปราสาทพะโคจะตั้งอยู่ริมถนนทางด้านขวามือ

• เวลาที่เหมาะสม: ควรเข้าชมในช่วงเช้าตรู่หรือช่วงบ่าย เพื่อหลีกเลี่ยงความร้อน เนื่องจากเป็นโบราณสถานกลางแจ้ง

• ศึกษาประวัติ: ควรศึกษาข้อมูลของปราสาทและโบราณวัตถุที่เคยค้นพบ (เช่น ทับหลัง) ล่วงหน้า เพื่อเพิ่มอรรถรสในการชม

• การแต่งกาย: เนื่องจากเป็นศาสนสถาน ควรแต่งกายสุภาพ

• การถ่ายภาพ: มุมถ่ายภาพที่ดีคือบริเวณฐานปราสาทและคูน้ำล้อมรอบเพื่อเก็บภาพโครงสร้างโบราณที่หลงเหลืออยู่

ค่าเข้าชม:

• ไม่มีค่าเข้าชม

เวลาเปิดปิดทำการ:

• เปิดทำการทุกวัน ตั้งแต่เวลา 08.30 – 16.30 น.