วัดพระธาตุดอยหยวก (Wat Phra That Doi Yuak) เป็นวัดสำคัญของเมืองปง ตั้งอยู่บนเนินเขาที่มีบรรยากาศร่มรื่นเงียบสงบ ภายในวัดมีทั้งองค์พระธาตุและวิหารที่งดงามด้วยศิลปะล้านนา เป็นทั้ง ศาสนสถานที่สำคัญ และ แหล่งเรียนรู้ทางวัฒนธรรม ที่สะท้อนความศรัทธาของชาวไทลื้อในพื้นที่

ตำนานและประวัติพระธาตุ: ตามตำนานเล่าว่า เมื่อครั้งพุทธกาล พระพุทธเจ้าเสด็จมายังดอยภูเติม พญานาคผู้เฝ้ารักษาดอยเข้าใจผิดคิดว่าพระองค์เป็นพญาครุฑ จึงแทรกกายหนี แต่เมื่อได้ฟังธรรมจากพระพุทธองค์ก็เกิดความเลื่อมใส พระพุทธเจ้าจึงมอบ พระเกศาธาตุ ให้แก่พญานาค และตรัสกับพระอานนท์ว่า เมื่อพระตถาคตเสด็จดับขันธปรินิพพานแล้ว ให้ นำกระดูกริมตาขวา (พระอัฐิจักษุ) มาบรรจุรวมกับพระเกศาธาตุ ณ สถานที่แห่งนี้ เพื่อให้เป็นที่ระลึกและกราบสักการะของสรรพสัตว์ในภายหน้า ต่อมาจึงได้สร้างองค์พระธาตุขึ้น เรียกว่า พระธาตุภูเติม และได้มีการบูรณะครั้งใหญ่ในปี พ.ศ. 2525 โดยสร้างองค์ใหม่ครอบองค์เดิมไว้ ก่อนจะเปลี่ยนชื่อเรียกว่า พระธาตุดอยหยวก

องค์พระธาตุ: เจดีย์สีทองอร่ามตั้งอยู่คู่กับวิหารใหญ่ องค์พระธาตุเป็นศิลปะล้านนาที่วิจิตรตระการตา มีซุ้มจระนำประดิษฐานพระพุทธรูปทั้งสี่ทิศ ประดับด้วยกระจกสีและลวดลายปูนปั้นรอบฐานองค์ระฆัง ส่วนยอดประดับฉัตรทอง มีเจดีย์บริวารอยู่บริเวณมุมทั้งสี่ แสดงถึงความสมบูรณ์แบบทางสถาปัตยกรรมล้านนา

วิหารวัด: วิหารทรงล้านนาแท้ หลังคามุงด้วยแป้นเกล็ด หน้าบรรณตกแต่งลวดลายพรรณพฤกษาและดอกแก้วลงรักปิดทอง หางหงส์แกะสลักเป็นรูปพญานาคสีเขียวอย่างงดงาม บริเวณเชิงเทินรอบวิหารมีงานไม้แกะสลักรูป 12 นักษัตร และรูปช้าง ซึ่งเป็นงานช่างฝีมือโบราณที่หาชมได้ยากในปัจจุบัน

ด้วยภูมิทัศน์โดยรอบที่รายล้อมด้วยต้นไม้และเนินเขา วัดพระธาตุดอยหยวกจึงเหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการมาทำบุญ สักการะ และสัมผัสความสงบทางธรรม ควบคู่กับการชื่นชมความงดงามของศิลปะล้านนาอย่างแท้จริง

---

วิธีการเดินทาง

โดยรถยนต์ส่วนตัว:

• ออกจาก ตัวเมืองพะเยา ใช้เส้นทาง ถนนพะเยา–เชียงม่วน (ทางหลวงหมายเลข 1021) มุ่งหน้าไปทางอำเภอดอกคำใต้

• เลี้ยวเข้าสู่เส้นทาง บ้านถ้ำ–อำเภอปง (ทางหลวงหมายเลข 1091) ระยะทางประมาณ 90 กิโลเมตร

• เมื่อถึงตัวอำเภอปง ขับตรงไปอีกประมาณ 2 กิโลเมตร แล้วพบทางแยกซ้ายเข้าสู่วัดพระธาตุดอยหยวก

• ป้ายบอกทางชัดเจน ตลอดเส้นทาง ถนนเป็นทางลาดยางสามารถขับขึ้นได้สะดวก

โดยรถโดยสารสาธารณะ:

• นั่งรถโดยสารประจำทางสาย พะเยา–ปง จากสถานีขนส่งจังหวัดพะเยา

• ลงที่ตลาดอำเภอปง จากนั้นสามารถต่อ รถจักรยานยนต์รับจ้างหรือรถสองแถวท้องถิ่น ไปยังวัด

• ใช้เวลาเดินทางต่ออีกประมาณ 5–10 นาที ก็ถึงวัดได้อย่างสะดวก

โดยจักรยานยนต์หรือจักรยาน:

• สำหรับนักท่องเที่ยวสายผจญภัย สามารถใช้จักรยานหรือจักรยานยนต์เดินทางขึ้นไปยังวัดได้

• เส้นทางบางช่วงเป็นทางลาดชันและคดเคี้ยว ควรเตรียมอุปกรณ์ป้องกันและสภาพร่างกายให้พร้อม

---

คำแนะนำ

• การสักการะ: ควรแวะกราบสักการะองค์พระธาตุดอยหยวกเพื่อความเป็นสิริมงคล และชมความงดงามของวิหารล้านนาที่โดดเด่นด้วยงานแกะสลักไม้

• การศึกษาศิลปะ: ลองสังเกตรายละเอียดของงานไม้แกะสลักรูป 12 นักษัตรบนเชิงเทินวิหาร ซึ่งเป็นงานศิลปะล้านนาที่น่าสนใจ

• บรรยากาศ: วัดตั้งอยู่บนเนินเขา มีความร่มรื่นและเงียบสงบ เหมาะสำหรับการทำบุญ นั่งสมาธิ และพักผ่อนจิตใจ

---

ค่าเข้าชม:

• ไม่มีค่าเข้าชม

เวลาเปิด–ปิด:

• เปิดให้เข้าชมและสักการะได้ทุกวัน เวลาโดยประมาณ: ตั้งแต่ 06.00 น. ถึง 18.00 น.