โบราณสถานเมืองเพนียด (Mueang Phaniat Ancient Site)ตั้งอยู่บริเวณเชิงเขาสระบาป ใกล้กับวัดทองทั่ว มีประวัติความเป็นมายาวนานกว่า 1,300 ปี และเป็นที่สันนิษฐานว่าเป็นที่ตั้งเมืองจันทบุรีในยุคแรก ซึ่งได้รับอิทธิพลจากอาณาจักรขอมโบราณ ตัวเมืองมีผังเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าขนาดใหญ่ กว้างประมาณ 1 กิโลเมตร ยาว 2 กิโลเมตร มีร่องรอยของแนวกำแพงศิลาแลง คูน้ำ และบาราย (สระน้ำโบราณ) หลงเหลือให้เห็นบางส่วน ถือเป็นแหล่งโบราณคดีที่สะท้อนถึงการตั้งถิ่นฐานและการติดต่อค้าขายในอดีต

หลักฐานสำคัญที่ถูกค้นพบที่เมืองเพนียด ได้แก่ จารึกภาษาขอมโบราณ และชิ้นส่วนโบราณวัตถุทางศาสนาที่สำคัญ เช่น ทับหลังในรูปแบบศิลปะเขมรโบราณ แบบถาลาบริวัต ซึ่งเป็นของที่เก่าแก่มาก โบราณวัตถุเหล่านี้ส่วนใหญ่นำไปจัดแสดงและเก็บรักษาอยู่ที่พิพิธภัณฑ์โบราณสถานเมืองเพนียด วัดทองทั่ว ซึ่งตั้งอยู่ในบริเวณใกล้เคียง ทำให้นักท่องเที่ยวและผู้สนใจสามารถศึกษาเรื่องราวทางประวัติศาสตร์และศิลปะวัฒนธรรมของเมืองโบราณแห่งนี้ได้อย่างชัดเจน

การเยี่ยมชมเมืองเพนียดในปัจจุบัน คือการได้สัมผัสกับบรรยากาศของซากอารยธรรมโบราณที่ถูกปกคลุมด้วยความสงบของชุมชนและพื้นที่เกษตรกรรมโดยรอบ เหมาะสำหรับผู้ที่ชื่นชอบประวัติศาสตร์และโบอมารคดีที่ต้องการตามรอยอดีตอันยิ่งใหญ่ของจังหวัดจันทบุรี เป็นแหล่งเรียนรู้ที่เชื่อมโยงเราเข้ากับเรื่องราวของชนพื้นเมืองเดิมอย่างชาวชองและชาวขอมในอดีต

• รถยนต์ส่วนตัว: จากตัวเมืองจันทบุรี ใช้ถนนสุขุมวิท มุ่งหน้าไปทางอำเภอท่าใหม่ ประมาณ 3-4 กิโลเมตร จากนั้นเลี้ยวขวาเข้าสู่หมู่บ้านเพนียดและวัดทองทั่ว โบราณสถานจะอยู่บริเวณใกล้เคียงกับวัด

• รถรับจ้าง: สามารถนั่งรถโดยสารสาธารณะมาลงที่ตัวเมืองจันทบุรี แล้วต่อรถจักรยานยนต์รับจ้างหรือรถสองแถวไปยังวัดทองทั่ว

• ช่วงเวลาที่เหมาะสม: สามารถเที่ยวชมได้ตลอดปี แต่ช่วงเช้าหรือเย็นจะร่มรื่นกว่า

• การแต่งกาย: ควรเตรียมหมวกหรือร่ม เนื่องจากเป็นพื้นที่กลางแจ้ง และสวมใส่รองเท้าที่เหมาะสมสำหรับการเดินสำรวจ

• การเรียนรู้: ควรแวะชม พิพิธภัณฑ์โบราณสถานเมืองเพนียด ที่วัดทองทั่ว ด้วย เพื่อดูโบราณวัตถุชิ้นสำคัญที่ถูกค้นพบในพื้นที่

• คำแนะนำเพิ่มเติม: โบราณสถานส่วนใหญ่เป็นเพียงร่องรอยแนวกำแพง คันดิน และบาราย โปรดใช้จินตนาการและข้อมูลจากป้ายอธิบายในการชม 

ค่าเข้าชม:

• ไม่มีค่าเข้าชม

เวลาเปิด-ปิด:

• เปิดให้เข้าชมได้ตั้งแต่เวลาประมาณ 08.30-16.30 น.