วัดหน้าพระธาตุ (Wat Na Phra That) หรือที่คนท้องถิ่นเรียกว่า "วัดตะคุ" ไม่ได้เป็นเพียงสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ แต่เป็นศูนย์รวมทางประวัติศาสตร์และงานช่างชั้นครูของอำเภอปักธงชัย จังหวัดนครราชสีมา วัดแห่งนี้ก่อตั้งขึ้นประมาณปี พ.ศ. 2330 ในช่วงต้นสมัยรัตนโกสินทร์ โดยกลุ่มชาวลาวที่อพยพมาจากเวียงจันทน์ ซึ่งเข้ามาตั้งถิ่นฐานในพื้นที่โคราช ทำให้สถาปัตยกรรมของวัดมีการผสมผสานศิลปะจากหลายวัฒนธรรมอย่างน่าสนใจ

พระธาตุเจดีย์ ซึ่งตั้งอยู่ด้านหน้าอุโบสถ เป็นที่มาของชื่อ "วัดหน้าพระธาตุ" แม้รูปทรงจะไม่ใช่เจดีย์แบบภาคกลางทั่วไป แต่มีอิทธิพลของศิลปะล้านช้างและอีสานปรากฏอยู่ ทำให้เป็นหมุดหมายสำคัญของวัด และเป็นจุดศูนย์กลางความเชื่อของชุมชน

พระอุโบสถหลังเก่า คือหัวใจสำคัญของวัดและเป็นตัวแทนของสถาปัตยกรรมยุคเปลี่ยนผ่าน ฐานของอุโบสถเป็นแบบ "ตกท้องสำเภา" หรือ "หย่อนท้องช้าง" คือมีการแอ่นโค้งตรงกลางคล้ายกับเรือสำเภา ซึ่งเป็นรูปแบบที่นิยมในปลายสมัยอยุธยาจนถึงต้นรัตนโกสินทร์ และเชื่อกันว่าช่วยให้โครงสร้างมีความมั่นคงและลดแรงสั่นสะเทือน โครงสร้างหลังคาของอุโบสถนี้มีเอกลักษณ์คือ ไม่มีช่อฟ้า ใบระกา หางหงส์ ซึ่งเป็นลักษณะที่ได้รับอิทธิพลจาก "พระราชนิยม" ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 ที่เน้นความเรียบง่ายแบบจีน (ผสมผสานกับความเรียบง่ายของศิลปะลาว) เพื่อความประหยัดและคงทน

ภายในอุโบสถเก่าเป็นที่เก็บรักษา ภาพจิตรกรรมฝาผนัง ที่ถือว่ามีความสมบูรณ์และงดงามที่สุดแห่งหนึ่งในจังหวัด ภาพจิตรกรรมเหล่านี้ส่วนใหญ่เป็นสีฝุ่น เขียนเต็มผนังทั้งสี่ด้านเหนือขอบหน้าต่างและประตู แสดงเรื่องราวหลักคือ ทศชาติชาดก (โดยเฉพาะพระเวสสันดรชาดก) และภาพพุทธประวัติ แต่สิ่งที่ทำให้จิตรกรรมนี้มีคุณค่าอย่างยิ่งคือการสอดแทรก ภาพวิถีชีวิตและวัฒนธรรมท้องถิ่น ทั้งการแต่งกาย อาชีพ การละเล่น และสภาพสังคมในช่วงรัตนโกสินทร์ตอนต้นของชาวโคราช-ลาว รวมถึง ภาพพระบฏ (ภาพวาดพระพุทธเจ้าบนผืนผ้า) ที่แสดงให้เห็นเทคนิคการวาดที่ละเอียดอ่อน

หอไตรกลางน้ำ เป็นอีกหนึ่งสิ่งก่อสร้างที่สะท้อนภูมิปัญญาของบรรพบุรุษ เป็นอาคารไม้เรือนไทยตั้งอยู่กลางสระน้ำขนาดเล็ก การสร้างกลางน้ำมีจุดประสงค์หลักเพื่อ ป้องกันปลวก มด และแมลง ไม่ให้ขึ้นไปกัดกิน พระไตรปิฎกฉบับใบลาน ซึ่งเป็นคัมภีร์สำคัญที่เก็บรักษาไว้ภายในหอไตร แม้ตัวอาคารจะเป็นสถาปัตยกรรมเรือนไทยภาคกลาง แต่ก็มีรายละเอียดงานแกะสลักไม้ที่ได้รับอิทธิพลจากศิลปะพื้นบ้านอีสานบางส่วน ทำให้หอไตรแห่งนี้ไม่ได้เป็นเพียงที่เก็บรักษาคัมภีร์ แต่เป็นพิพิธภัณฑ์ที่จัดแสดงความสามารถของช่างฝีมือในอดีตด้วย ปัจจุบัน หอไตรได้รับการบูรณะซ่อมแซมและจัดแสดงข้าวของเครื่องใช้โบราณของวัดให้ผู้เข้าชมได้ศึกษา

• รถยนต์ส่วนตัว: จากทางหลวงหมายเลข 304 (โคราช-กบินทร์บุรี) เมื่อถึงตัวอำเภอปักธงชัย จะมีทางแยกขวาเข้าสู่ทางหลวงหมายเลข 2236 ตรงไปประมาณ 4 กม. วัดจะตั้งอยู่ทางขวามือ

• ควรเผื่อเวลา 1-2 ชั่วโมงสำหรับการเดินชมโบราณสถานและภาพจิตรกรรมฝาผนังในโบสถ์เก่าอย่างละเอียด

• หากต้องการเข้าชมภายในโบสถ์เก่า อาจจะต้องติดต่อหรือขออนุญาตจากพระสงฆ์ที่ดูแลวัด เนื่องจากบางครั้งอาจปิดเพื่อการอนุรักษ์

• บรรยากาศในวัดมีความสงบร่มรื่น เหมาะสำหรับการแสวงบุญและศึกษาประวัติศาสตร์ศิลปะ

ค่าเข้าชม:

• ไม่มีค่าเข้าชม (เข้าชมฟรี)

เวลาเปิดปิดทำการ:

• เปิดให้เข้าชมทุกวัน ตั้งแต่เวลา 07:00 - 18:00 น. (โดยทั่วไปคือช่วงเวลาทำการของวัด)