แหล่งโบราณคดีโนนวัดป่าตั้งอยู่บนเนินดินขนาดใหญ่บริเวณบ้านดอนขี มีพื้นที่ประมาณ 80 ไร่ ลักษณะเป็นเนินเตี้ย ๆ ที่เคยเป็นชุมชนโบราณในยุคก่อนประวัติศาสตร์ การขุดค้นทางโบราณคดีที่นี่ได้เผยให้เห็นหลักฐานทางวัฒนธรรมและสังคมที่สำคัญมากมาย

โบราณสถานนี้มีหลักฐานว่าผู้คนเคยตั้งถิ่นฐานอยู่ที่นี่อย่างหนาแน่น มีการสร้างเนินดินรูปวงกลมและโครงสร้างพื้นฐานที่บ่งบอกถึงความเจริญของชุมชนในสมัยก่อน การศึกษาชี้ให้เห็นว่าผู้คนในยุคนั้นมีการแบ่งพื้นที่อยู่อาศัยเป็นระบบ มีการใช้เครื่องมือหินและเครื่องมือโลหะในการทำงานเกษตรกรรม การล่าสัตว์ และกิจกรรมประจำวัน

โบราณวัตถุที่ค้นพบที่นี่มีความหลากหลายและมีคุณค่าอย่างยิ่ง รวมถึงเครื่องปั้นดินเผาที่มีลวดลายละเอียดอ่อนหลายรูปแบบ มีความคล้ายคลึงกับเครื่องปั้นดินเผาอารยธรรมบ้านเชียง แสดงให้เห็นถึงเครือข่ายการแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมและการค้าภูมิภาคอีสาน เครื่องมือหินขัดและหินแกะสลัก แสดงถึงทักษะการผลิตและเทคนิคการใช้เครื่องมือของชุมชน เครื่องมือโลหะและเครื่องประดับสำริด ชี้ให้เห็นถึงความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีและความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจระหว่างชุมชนโบราณในพื้นที่นี้กับภูมิภาคใกล้เคียง

โบราณสถานแห่งนี้ยังมีหลักฐานสันนิษฐานว่าเคยเป็นวัดโบราณ เนื่องจากพบพระพุทธรูปปางนาคปรกที่ทำจากศิลาและร่องรอยโบราณสถานอื่น ๆ การค้นพบนี้ชี้ให้เห็นถึงการมีอยู่ของชุมชนทางศาสนาและศิลปะขอมในสมัยเรืองอำนาจ

จากหลักฐานทั้งหมด แหล่งโบราณคดีโนนวัดป่าถือเป็นหนึ่งในพื้นที่ศึกษาที่สำคัญที่สุดของภาคอีสาน ไม่เพียงแต่เป็นแหล่งค้นคว้าเกี่ยวกับยุคก่อนประวัติศาสตร์เท่านั้น แต่ยังสะท้อนถึงการพัฒนาสังคม วัฒนธรรม และเทคโนโลยีของมนุษย์ในอดีต การวิจัยและขุดค้นยังช่วยให้นักโบราณคดีและนักประวัติศาสตร์สามารถเปรียบเทียบลวดลายเครื่องปั้นดินเผาและเครื่องมือหินกับแหล่งโบราณคดีอื่น ๆ เช่น บ้านเชียง เพื่อทำความเข้าใจความเชื่อมโยงทางวัฒนธรรมและเศรษฐกิจระหว่างชุมชนโบราณในภูมิภาคอีสาน

ปัจจุบัน แหล่งโบราณคดีโนนวัดป่ายังคงมีความสำคัญต่อการศึกษา ประวัติศาสตร์ท้องถิ่น การพัฒนาวิทยาศาสตร์โบราณคดี และการเรียนรู้วัฒนธรรมของบรรพบุรุษ นอกจากนี้ยังเป็นแหล่งเรียนรู้ที่สามารถเชื่อมโยงคนรุ่นใหม่กับมรดกทางวัฒนธรรมของภูมิภาคนี้ ทำให้ชุมชนและนักวิจัยสามารถร่วมมือกันอนุรักษ์และส่งเสริมความรู้ด้านโบราณคดีต่อไป

• รถยนต์ส่วนตัว: จากตัวเมืองหนองบัวลำภู ใช้ถนนหนองบัวลำภู-อุดรธานี (ทางหลวงหมายเลข 210) จากนั้นเลี้ยวขวาที่แยกเข้าสู่ถนนรอบเมืองหนองบัวลำภู และเลี้ยวซ้ายเข้าสู่ทางหลวงชนบทหมายเลข 4049 มุ่งหน้าไปบ้านดอนขี

• รถโดยสารประจำทาง: ใช้บริการรถสองแถวจากตัวเมืองหนองบัวลำภูไปยังพื้นที่ใกล้เคียง แล้วเหมารถท้องถิ่นเข้าแหล่งโบราณคดี

• เนื่องจากพื้นที่ยังไม่ได้พัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงพาณิชย์ ควรติดต่อเจ้าหน้าที่ท้องถิ่นหรือผู้นำชุมชนก่อนเข้าชม

• การเข้าชมควรเคารพและระมัดระวัง ไม่ควรสัมผัสหรือเคลื่อนย้ายโบราณวัตถุ

• เตรียมรองเท้าที่เหมาะสมสำหรับเดินสำรวจพื้นที่เปิดโล่ง

ค่าเข้าชม

• ไม่มีค่าเข้าชม

เวลาเปิด-ปิด

• เปิดเข้าชมในเวลากลางวัน หรือเข้าชมตามการนัดหมายกับเจ้าหน้าที่ท้องถิ่น