ศาลหลักเมืองร้อยเอ็ด มีประวัติความเป็นตั้งแต่สมัยพุทธกาลมาจนถึงปัจจุบัน ในอดีตกาลเป็นเมืองที่เจริญรุ่งเรืองและรกร้างสลับกันมา จนถึง พ.ศ. 2525 ได้ตั้งเป็นมณฑลร้อยเอ็ด นับตั้งแต่มณฑลร้อยเอ็ดขึ้น ปรากฎมีหลักเมืองอยู่ใจกลางบึงพลาญชัย (ใกล้กับสระบริสุทธิ์) มักมีน้ำตลอดมา ไม่มีหลักฐานที่แน่ชัดว่า ลักษณะเป็นเสาไม้แก่น กลม ตอนปลายมนยาวประมาณเมตรเศษ เดิมอยู่ในแอ่งน้ำกลางบึง ต่อมาประมาณ พ.ศ. 2496 -2471 สมัยอำมาตย์เอก พระยาสุนทรเทพกิจจารักษ์ (ทอง จันทราศุ ) เป็นผู้ว่าราชการจังหวัดร้อยเอ็ด ได้มีการขุดลอก บึงพลาญชัย ได้นำหลักเมืองไปประดิษฐาน ณ ที่เกาะบริเวณศาลาจตุรมุขกลางบึงพลาญชัย

ต่อมาสมัยขุนเสนาสัสดี เป็นนายกเทศมนตรีเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ประมาณ พ.ศ. 2481 ได้ อัญมาประดิษฐานที่เกาะริเวณทางเข้าบึงพลาญชัย และได้สร้างคอนกรีตคลุมไว้ จนถึงเมื่อวันที่ 30 กันยายน 2516 เป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์และเป็นที่เคารพของประชาชนชาวจังหวัดร้อยเอ็ด และประชาชนทั่วไป ซึ่งอาจจะสมปรารถนา เพราะเท่าที่ปรากฏอยู่ทุกวันนี้มีผู้นำเครื่องสักการะและเครื่องเซ่น เช่น หัวหมู เป็ด ไก่ สุรา อาหาร ไปถวายเป็นประจำทุกวัน นับเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมืองของจังหวัดร้อยเอ็ดและเป็นศูนย์รวมทางด้านจิตใจของชาวร้อยเอ็ด

-