วัดพระธาตุสบแวน (Wat Phra That Sop Waen) ตั้งอยู่ในตำบลหย่วน อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา เป็นวัดสำคัญที่มีประวัติศาสตร์ยาวนานและมีความสำคัญในด้านศาสนาและวัฒนธรรมของชาวไทลื้อ โดยเฉพาะองค์พระธาตุเจดีย์ที่มีอายุเก่าแก่กว่า 800 ปี ซึ่งภายในบรรจุ เส้นพระเกศา และ กระดูกส่วนคางของพระพุทธเจ้า ซึ่งเป็นพระบรมสารีริกธาตุที่มีความศักดิ์สิทธิ์สูงมาก พระธาตุเจดีย์นี้ได้รับการบูรณะหลายครั้ง แต่ยังคงรักษาสภาพศิลปะแบบ ล้านนาไทย ไว้ได้อย่างสมบูรณ์

พระธาตุเจดีย์ของวัดพระธาตุสบแวนมีลักษณะเป็น เจดีย์ศิลปะล้านนา ที่มีฐานสี่เหลี่ยมและองค์เจดีย์ไม่ใหญ่นัก แต่มีความสวยงามและสง่างาม ทาสีขาวและองค์ระฆังเป็นสีทอง ส่วนยอดของพระธาตุมี ฉัตรทอง ตกแต่งด้วยลวดลายละเอียดและสวยงาม ด้านล่างมี กำแพงแก้ว ล้อมรอบ ซึ่งมี รูปปั้นสิงห์ อยู่ทั้งสี่มุม และที่ทางเข้ามีรูปปั้นสิงห์อีก 2 ตัวในแต่ละด้าน นอกจากนี้ยังมี หอระฆัง สีขาวที่ตั้งอยู่ด้านหน้าของพระธาตุ ประดับด้วย ปูนปั้นรูปหงส์ และ นกยูง ตกแต่งด้วยกระจกชิ้นเล็กๆ สวยงาม

เนื่องจากวัดตั้งอยู่บริเวณที่มี สายน้ำสองสาย ไหลบรรจบกัน คือ แม่น้ำแวน กับ แม่น้ำฮ่อง จึงทำให้วัดมีชื่อเรียกว่า "วัดสบแวน" ซึ่งเป็นชื่อที่สะท้อนถึงความเชื่อมโยงกับธรรมชาติและพลังศักดิ์สิทธิ์ของสายน้ำในพื้นที่

หอประวัติไทลื้อ (ศาลา 13 ห้อง): หอประวัติไทลื้อ หรือ ศาลา 13 ห้อง เป็นอาคารที่สำคัญในการบอกเล่าประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมของชาวไทลื้อที่อพยพมาจากแคว้นสิบสองปันนา (ยูนนาน, ประเทศจีน) โดยภายในหอประวัติไทลื้อมีจิตรกรรมฝาผนัง 13 ภาพ ที่บอกเล่าเรื่องราวจากการเริ่มต้นของบรรพบุรุษของชาวไทลื้อ ผ่านการอพยพข้ามแม่น้ำโขง การตั้งรกรากในเชียงม่วนและเชียงคำ ไปจนถึงการดำเนินชีวิตในประเทศไทย และพิธีสำคัญต่างๆ เช่น การตานสลากและพิธีแต่งงาน

สถาปัตยกรรม: สถาปัตยกรรมของวัดพระธาตุสบแวนเป็นแบบล้านนา โดยเฉพาะการออกแบบวิหารที่มีความงดงามตามสไตล์ของไทลื้อ ภายในวิหารประดิษฐานพระพุทธรูปปางมารวิชัย ซึ่งเป็นรูปแบบการตั้งพระพุทธรูปในลักษณะสง่างามตามแนวศิลปะล้านนา วิหารมีหลังคามุงแป้นเกล็ดที่เป็นเอกลักษณ์และสวยงาม ตกแต่งด้วยลายแกะสลักรูปพรรณพฤกษาและดอกแก้วที่มีความละเอียดประณีต ส่วนด้านข้างและเชิงเทินของวิหารมีการแกะสลักลวดลาย 12 นักษัตรและรูปช้าง ซึ่งแสดงถึงความชำนาญในการแกะสลักของช่างไม้ในยุคก่อน

ต้นจามจุรี: ต้นจามจุรีขนาดใหญ่ที่ตั้งอยู่บริเวณวัดเป็นจุดเด่นที่นักท่องเที่ยวมักหยุดถ่ายภาพ ซึ่งต้นจามจุรีนี้มีอายุมากกว่า 100 ปี และถือเป็นต้นจามจุรีที่สวยที่สุดต้นหนึ่งในประเทศไทย

โดยรถยนต์ส่วนตัว:

• จากอำเภอเชียงคำ มุ่งหน้าไปทางถนนสายหลัก (ถนนพิศาล) ขับตรงไปประมาณ 4 กิโลเมตร คุณจะพบวัดพระธาตุสบแวนทางด้านขวามือ การเดินทางสะดวกและใช้เวลาน้อย เมื่อถึงที่จอดรถบริเวณหน้าวัด สามารถจอดรถแล้วเดินเข้าไปยังพระธาตุเจดีย์และหอประวัติไทลื้อได้ทันที

โดยรถสาธารณะ (รถบัสหรือรถตู้):

• สามารถขึ้นรถบัสหรือรถตู้จากอำเภอเชียงคำไปยัง ตำบลหย่วน โดยแจ้งพนักงานขับรถให้จอดลงที่วัดพระธาตุสบแวน หรือสามารถสอบถามให้แวะที่บริเวณใกล้วัด ซึ่งคุณจะสามารถเดินต่อไปที่ประตูทางเข้าได้ง่าย ๆ

โดยจักรยานยนต์:

• หากคุณเลือกใช้จักรยานยนต์ (หรือมอเตอร์ไซค์) ก็สามารถขับตรงไปตามเส้นทางถนนหลักในอำเภอเชียงคำได้เช่นกัน ซึ่งสะดวกและรวดเร็ว เมื่อถึงบริเวณหน้าวัดจะมีที่จอดจักรยานยนต์ให้บริการ จากนั้นเดินเข้าไปยังวัดได้ทันที

โดยรถแท็กซี่:

• สามารถเรียกแท็กซี่จากตัวเมืองเชียงคำมาที่วัดพระธาตุสบแวนได้ โดยแจ้งที่อยู่หรือระบุจุดหมายปลายทางว่า "วัดพระธาตุสบแวน" ซึ่งจะใช้เวลาประมาณ 10-15 นาทีจากตัวเมืองเชียงคำ เมื่อมาถึงแท็กซี่จะจอดในพื้นที่ใกล้กับทางเข้าวัด จากนั้นสามารถเดินไปยังพระธาตุเจดีย์และหอประวัติไทลื้อได้อย่างสะดวก

โดยรถทัวร์:

• หากเดินทางจากจังหวัดอื่น ๆ สามารถขึ้นรถทัวร์ที่มีจุดหมายปลายทางมาที่เชียงคำ แล้วจากนั้นใช้บริการรถสองแถวหรือรถแท็กซี่เพื่อไปที่วัดพระธาตุสบแวน

• ชมจิตรกรรมฝาผนังในหอประวัติไทลื้อ: สัมผัสเรื่องราวประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมของชาวไทลื้อผ่านภาพวาดใน ศาลา 13 ห้อง

• กราบสักการะพระธาตุเจดีย์: อย่าลืมเข้ากราบสักการะ พระธาตุเจดีย์ ที่บรรจุพระบรมสารีริกธาตุเพื่อขอพรและความเป็นสิริมงคล

• ถ่ายภาพกับต้นจามจุรี: ต้นจามจุรีที่อายุเกิน 100 ปี เป็นจุดเด่นที่สวยงามและเหมาะแก่การถ่ายภาพ

• เยี่ยมชมช่วงเช้า: หากต้องการสัมผัสบรรยากาศที่สงบและเงียบที่สุด ควรไปในช่วงเช้าเพื่อหลีกเลี่ยงความแออัด

ค่าเข้าชม:

• ไม่เสียค่าเข้าชม

เวลาเปิด–ปิด:

• เปิดให้เข้าชมและสักการะได้ทุกวัน เวลาโดยประมาณ: 08.00 น. – 17.00 น.