เขาล้อมหมวก (Khao Lom Muak) ตั้งอยู่ภายในพื้นที่ของ กองบิน 5 ซึ่งเป็นสถานที่ที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์การทหารอย่างยิ่ง เนื่องจากเป็นสมรภูมิแห่ง "ยุทธการประจวบคีรีขันธ์" ในช่วง สงครามโลกครั้งที่ 2 การสู้รบครั้งสำคัญนี้เกิดขึ้นเมื่อวันที่ 8 ธันวาคม พ.ศ. 2484 เมื่อกองทัพญี่ปุ่นยกพลขึ้นบกบริเวณ อ่าวมะนาว ทหารอากาศไทยที่ประจำการ ณ สนามบินประจวบฯ ได้ทำการต่อต้านอย่างกล้าหาญและดุเดือดนานกว่า 33 ชั่วโมง ภายใต้การนำของ น.ร.อ. ม.ล. ประวัติ ชมพูนุท การต่อสู้ดำเนินไปจนกระทั่งรัฐบาลส่วนกลางออกคำสั่งให้หยุดยิงในเช้าวันที่ 9 ธันวาคม พ.ศ. 2484 ผลจากการต่อสู้แสดงให้เห็นถึงความเสียสละอันยิ่งใหญ่ โดยฝ่ายไทยมีผู้เสียชีวิตรวม 38 นาย ซึ่งรวมถึงทหารอากาศและพลเรือน ในขณะที่ฝ่ายญี่ปุ่นสูญเสียกำลังพลกว่า 200 นาย การต่อต้านนี้ถูกบันทึกไว้ว่าเป็นวีรกรรมที่ยิ่งใหญ่และเป็นความภาคภูมิใจสูงสุดของกองทัพอากาศไทย

กิจกรรมและข้อเท็จจริงน่าสนใจเพิ่มเติม:

การรำลึกประวัติศาสตร์: ภายในกองบิน 5 มี อนุสาวรีย์วีรชน และ พิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์กองบิน 5 ที่เปิดให้เข้าชมเรื่องราวและอาวุธยุทโธปกรณ์ในยุคนั้น โดยมีการจัดพิธีรำลึกวีรกรรมอย่างยิ่งใหญ่เป็นประจำทุกปีในวันที่ 8 ธันวาคม ซึ่งเป็นวันที่เกิดยุทธการ

กิจกรรมที่อ่าวมะนาว: บริเวณอ่าวมะนาวที่อยู่ติดกัน ซึ่งเป็นจุดที่ทัพญี่ปุ่นยกพลขึ้นบกในอดีต ถือเป็นชายหาดที่สวยงามและปลอดภัย นักท่องเที่ยวสามารถ เล่นน้ำทะเล พักผ่อน หรือ ปั่นจักรยาน/วิ่งออกกำลังกาย ภายในพื้นที่ฐานทัพอากาศได้

ค่างแว่นถิ่นใต้: เขาล้อมหมวกเป็นที่รู้จักในฐานะแหล่งที่อยู่อาศัยของ ค่างแว่นถิ่นใต้ ซึ่งเป็นสัตว์หายากที่มีลักษณะโดดเด่นคือมีวงสีขาวรอบดวงตาเหมือนสวมแว่น โดยปกติจะสามารถพบเห็นได้ง่ายบริเวณเชิงเขาในยามเช้า ข้อควรระวังสำคัญคือไม่ควรให้อาหารคนแก่ค่างโดยเด็ดขาด เพื่อสุขอนามัยและการอนุรักษ์สัตว์ป่า

• จากตัวเมืองประจวบฯ ใช้ถนนสละชีพมุ่งหน้าไปกองบิน 5 จากนั้นเข้าสู่พื้นที่อ่าวมะนาวและติดต่อเจ้าหน้าที่เพื่อขอเข้าพื้นที่เขาล้อมหมวก สามารถขับรถส่วนตัวหรือใช้รถจักรยานยนต์ได้

• ควรมาถึงก่อนช่วงเวลาอนุญาตให้ปีน เพื่อไม่พลาดรอบ

• สวมรองเท้ากีฬา/รองเท้าปีนเขาที่พื้นยึดเกาะดี

• พกน้ำดื่ม และหลีกเลี่ยงการขึ้นเขาช่วงแดดจัด

• ผู้ที่มีปัญหาสุขภาพควรพิจารณาความพร้อมของร่างกาย

• ปฏิบัติตามระเบียบพื้นที่ทหารอย่างเคร่งครัด

ค่าเข้าชม

ผู้เข้าชมชาวไทย/ชาวต่างชาติ: ไม่มีค่าเข้าชมอย่างเป็นทางการ (เข้าชมฟรี) แต่มีค่าธรรมเนียมบำรุงกิจกรรม 40 บาท (ซึ่งรวมค่าใช้จ่ายในการรับใบรับรองการพิชิตยอดเขา)

เวลาเปิดทำการ

• เปิดเฉพาะในช่วงวันหยุดราชการยาว (3 วันขึ้นไป) เท่านั้น (โปรดตรวจสอบประกาศจากกองบิน 5 หรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องก่อนเดินทาง)

• เวลาเปิดให้เริ่มปีน: 06:00 น.

• เวลาสุดท้ายที่อนุญาตให้เริ่มปีน: 10:00 น.

• เวลาที่ต้องลงจากเขาให้เสร็จสิ้น: ก่อน 12:00 น.