วัดราชบูรณะ ตั้งอยู่ริมแม่น้ำน่านฝั่งตะวันออก ทางใต้ของวัดพระศรีมหาธาตุ พระอุโบสถมีลักษณะพิเศษคือ ที่ชายคาตกแต่งด้วยนาค 3 เศียร มีลักษณะอ่อนช้อยงดงาม พิจารณาดูตามชื่อแล้ว วัดราชบูรณะน่าจะเป็นวัดที่พระมหากษัตริย์ทรงสร้าง เชื่อว่าเป็นสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนารถ เนื่องจากทรงประทับอยู่ที่เมืองพิษณุโลกถึง 25 ปี และทรงมีบทบาททางบำรุงพระศาสนาที่พิษณุโลกมากที่สุด

วัดราชบูรณะ เป็นวัดเก่าแก่โบราณวัดหนึ่งเข้าใจว่าคงจะมีอายุถึงสมัยสุโขทัยก็อาจจะเป็นได้  วัดแห่งนี้เดิมมีอาณาเขตติดต่อกับวัดนางพญา  ในเดือนเมษายน พ.ศ. 2502  กรมทางหลวงได้ตัดถนนสายพิษณุโลก-หล่มสัก คือ ถนมิตรภาพ  ถนนสายนี้ได้ตัดผ่านเข้าไปในเนื้อที่วัดนางพญาและวัดราชบูรณะ  ถนนมิตรภาพได้ตัดเฉียดพระอุโบสถไปอย่างใกล้ชิด  จนต้องรื้อย้ายใบเสมามุมพระอุโบสถด้านตะวันออกเฉียงเหนือ 

ประวัติวัด
บนไม้แผ่นป้ายของวัด มีความว่า “วัดราชบูรณะเดิมไม่ปรากฏชื่อ ก่อสร้างมานาน 1,000 ปีเศษ ก่อนที่พระยาลิไทได้ทรงบูรณะปฏิสังขรณ์ดังนั้นวัดนี้จึงได้ชื่อว่า “วัดราชบูรณะ” รวมความยาวนานถึงปัจจุบันประมาณ 1,000 ปีเศษ

พระยาลิไททรงสร้างพระพุทธชินราช พระพุทธชินสีห์ และพระศรีศาสดาแล้ว ทองยังเหลืออยู่จึงได้หล่อพระเหลือขึ้น และทรงทอดพระเนตรเห็นว่าวัดนี้ชำรุดทรุดโทรมมาก จึงได้บูรณะขึ้นมาอีกครั้งจึงได้นามว่า “ราชบูรณะ”

โบราณสถานที่สำคัญๆในปัจจุบัน  คือ  อุโบสถ วิหารหลวงและเจดีย์หลวงที่ตั้งอยู่ด้านหลังวิหารหลวง  เมื่อพิจารณาตามหลักฐานทางโบราณสถานโบราณวัตถุ  คือ  พระประธานในอุโบสถ  และพระประธานในวิหารหลวงแล้ว  เป็นสถาปัตยกรรมสมัยสุโขทัย  ตอนปลายจึงพอจะสันนิษฐานได้ว่าวัดราชบูรณะ   คงจะสร้างขึ้นในสมัยสุโขทัยตอนปลาย  ในรัชสมัยพระมหาธรรมราชาที่ 1  พระยาลิไท  คงจะทรงโปรดเกล้า ฯ  ให้สร้างหรือบูรณะ  ซ่อมแซมครั้งใหญ่จึงได้นามว่าวัดราชบูรณเพราะพระมหาธรรมราชาที่  1 พระยาลิไท ได้เสด็จครองราชย์ที่เมืองพิษณุโลก 7  ปี  คือ  ในระหว่างปี  พ.ศ. 1905  ถึง  ปี  พ.ศ. 1912  พระองค์ได้ทรงทำนุบำรุง  ซ่อมแซมโบราณสถาน  และโบราณวัตถุเมืองในพระพุทธศาสนาเป็นอันมาก  ทำให้พระพุทธศาสนาเจริญรุ่งเรือง  สูงที่สุดในกรุงสุโขทัยตอนปลาย  

วัดราชบูรณะนี้ได้รับการบูรณปฏิสังขรณ์  ในสมัยกรุงศรีอยุธยาอย่างน้อง  3 สมัย  ดังนี้  คือ  ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถซึ่งเสวยราชย์  ณ เมืองพิษณุโลก 25 ปี ระหว่างปี พ.ศ. 2006  ถึง  พ.ศ.  2031 และรัชมัยพระบาทสมเด็จพระมหาธรรมราชาซึ่งเสด็จเสวยราชย์ ณ เมืองพิษณุโลก 21  ปี  ระหว่างปี  พ.ศ.  2091 ถึง  ปี  พ.ศ. 2112 และในรัชสมัยพระบรมสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ  ในปี  พ.ศ. 2299  ทำให้วัดราชบูรณะมีสภาพที่แข็งแรง  มั่นคงมาตลอดกรุงศรีอยุธยา ในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้นสันนิษฐานว่าได้รับการบูรณปฏิสังขรณ์  ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 4   เพราะได้มีการบูรณะปฏิสังขรณ์พระอุโบสถแล้วให้ช่างเขียนภาพจิตรกรรมฝาผนัง  เรื่องรามเกียรติ์  และมีการบูรณปฏิสังขรณ์พระวิหารแล้วให้ช่างเขียนภาพจิตรกรรมฝาผนัง  เรื่องพระพุทธประวัติ    

เที่ยวได้ตลอดทั้งปี

สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ : ททท.สำนักงานพิษณุโลก(พิษณุโลก,เพชรบูรณ์,พิจิตร) 055-259907, 055-252742-3

  ททท.Call Center 1672