ไทย > พิษณุโลก > เมืองพิษณุโลก > วัดราชบูรณะ พิษณุโลก

“วัดราชบูรณะ พระอุโบสถมีลักษณะพิเศษคือ ที่ชายคาตกแต่งด้วยนาค 3 เศียร มีลักษณะอ่อนช้อยงดงาม”

วัดราชบูรณะ ตั้งอยู่ริมแม่น้ำน่านฝั่งตะวันออก ทางใต้ของวัดพระศรีมหาธาตุ พระอุโบสถมีลักษณะพิเศษคือ ที่ชายคาตกแต่งด้วยนาค 3 เศียร มีลักษณะอ่อนช้อยงดงาม พิจารณาดูตามชื่อแล้ว วัดราชบูรณะน่าจะเป็นวัดที่พระมหากษัตริย์ทรงสร้าง เชื่อว่าเป็นสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนารถ เนื่องจากทรงประทับอยู่ที่เมืองพิษณุโลกถึง 25 ปี และทรงมีบทบาททางบำรุงพระศาสนาที่พิษณุโลกมากที่สุด

วัดราชบูรณะ เป็นวัดเก่าแก่โบราณวัดหนึ่งเข้าใจว่าคงจะมีอายุถึงสมัยสุโขทัยก็อาจจะเป็นได้ วัดแห่งนี้เดิมมีอาณาเขตติดต่อกับวัดนางพญา ในเดือนเมษายน พ.ศ. 2502 กรมทางหลวงได้ตัดถนนสายพิษณุโลก-หล่มสัก คือ ถนมิตรภาพ ถนนสายนี้ได้ตัดผ่านเข้าไปในเนื้อที่วัดนางพญาและวัดราชบูรณะ ถนนมิตรภาพได้ตัดเฉียดพระอุโบสถไปอย่างใกล้ชิด จนต้องรื้อย้ายใบเสมามุมพระอุโบสถด้านตะวันออกเฉียงเหนือ

ประวัติวัด
บนไม้แผ่นป้ายของวัด มีความว่า “วัดราชบูรณะเดิมไม่ปรากฏชื่อ ก่อสร้างมานาน 1,000 ปีเศษ ก่อนที่พระยาลิไทได้ทรงบูรณะปฏิสังขรณ์ดังนั้นวัดนี้จึงได้ชื่อว่า “วัดราชบูรณะ” รวมความยาวนานถึงปัจจุบันประมาณ 1,000 ปีเศษ

พระยาลิไททรงสร้างพระพุทธชินราช พระพุทธชินสีห์ และพระศรีศาสดาแล้ว ทองยังเหลืออยู่จึงได้หล่อพระเหลือขึ้น และทรงทอดพระเนตรเห็นว่าวัดนี้ชำรุดทรุดโทรมมาก จึงได้บูรณะขึ้นมาอีกครั้งจึงได้นามว่า “ราชบูรณะ”

โบราณสถานที่สำคัญๆในปัจจุบัน คือ อุโบสถ วิหารหลวงและเจดีย์หลวงที่ตั้งอยู่ด้านหลังวิหารหลวง เมื่อพิจารณาตามหลักฐานทางโบราณสถานโบราณวัตถุ คือ พระประธานในอุโบสถ และพระประธานในวิหารหลวงแล้ว เป็นสถาปัตยกรรมสมัยสุโขทัย ตอนปลายจึงพอจะสันนิษฐานได้ว่าวัดราชบูรณะ คงจะสร้างขึ้นในสมัยสุโขทัยตอนปลาย ในรัชสมัยพระมหาธรรมราชาที่ 1 พระยาลิไท คงจะทรงโปรดเกล้า ฯ ให้สร้างหรือบูรณะ ซ่อมแซมครั้งใหญ่จึงได้นามว่าวัดราชบูรณเพราะพระมหาธรรมราชาที่ 1 พระยาลิไท ได้เสด็จครองราชย์ที่เมืองพิษณุโลก 7 ปี คือ ในระหว่างปี พ.ศ. 1905 ถึง ปี พ.ศ. 1912 พระองค์ได้ทรงทำนุบำรุง ซ่อมแซมโบราณสถาน และโบราณวัตถุเมืองในพระพุทธศาสนาเป็นอันมาก ทำให้พระพุทธศาสนาเจริญรุ่งเรือง สูงที่สุดในกรุงสุโขทัยตอนปลาย

วัดราชบูรณะนี้ได้รับการบูรณปฏิสังขรณ์ ในสมัยกรุงศรีอยุธยาอย่างน้อง 3 สมัย ดังนี้ คือ ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถซึ่งเสวยราชย์ ณ เมืองพิษณุโลก 25 ปี ระหว่างปี พ.ศ. 2006 ถึง พ.ศ. 2031 และรัชมัยพระบาทสมเด็จพระมหาธรรมราชาซึ่งเสด็จเสวยราชย์ ณ เมืองพิษณุโลก 21 ปี ระหว่างปี พ.ศ. 2091 ถึง ปี พ.ศ. 2112 และในรัชสมัยพระบรมสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ ในปี พ.ศ. 2299 ทำให้วัดราชบูรณะมีสภาพที่แข็งแรง มั่นคงมาตลอดกรุงศรีอยุธยา ในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้นสันนิษฐานว่าได้รับการบูรณปฏิสังขรณ์ ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 4 เพราะได้มีการบูรณะปฏิสังขรณ์พระอุโบสถแล้วให้ช่างเขียนภาพจิตรกรรมฝาผนัง เรื่องรามเกียรติ์ และมีการบูรณปฏิสังขรณ์พระวิหารแล้วให้ช่างเขียนภาพจิตรกรรมฝาผนัง เรื่องพระพุทธประวัติ