หนองประจักษ์ศิลปาคมเป็นหนึ่งในสถานที่ที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมของจังหวัดอุดรธานี เดิมพื้นที่แห่งนี้เคยเป็นหนองน้ำธรรมชาติที่ชาวบ้านเรียกว่า “หนองนาเกลือ” เนื่องจากในอดีตพื้นที่รอบ ๆ เป็นบริเวณที่มีการผลิตเกลือสินเธาว์จากบ่อเกลือธรรมชาติ ต่อมาภายหลังเมื่อพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม ได้เสด็จมาจัดตั้งเมืองอุดรธานีในปี พ.ศ. 2436 หนองน้ำแห่งนี้จึงได้รับการตั้งชื่อใหม่ว่า “หนองประจักษ์ศิลปาคม” เพื่อเป็นเกียรติแก่พระองค์

ในช่วงทศวรรษ 2520–2530 หนองประจักษ์ได้รับการพัฒนาให้เป็นสวนสาธารณะขนาดใหญ่ ภายใต้ความร่วมมือของหน่วยงานท้องถิ่นและภาครัฐ เพื่อเฉลิมพระเกียรติและถวายเป็นราชสักการะแด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 มีการขุดลอกหนองน้ำให้ลึกขึ้น ขยายพื้นที่โดยรอบ และจัดภูมิทัศน์ให้สวยงามจนกลายเป็นพื้นที่สีเขียวกลางเมืองที่ใหญ่ที่สุดในจังหวัดอุดรธานี

บรรยากาศของสวนสาธารณะหนองประจักษ์เต็มไปด้วยความร่มรื่นจากต้นไม้ขนาดใหญ่ที่ปลูกไว้รอบหนองน้ำ มีเส้นทางเดินและลู่วิ่งระยะทางกว่า 3 กิโลเมตร เหมาะกับการออกกำลังกายในทุกช่วงเวลา โดยเฉพาะตอนเช้าและเย็นที่ผู้คนจะมารวมตัวกันเพื่อเดิน วิ่ง หรือปั่นจักรยาน นอกจากนี้ยังมีลานออกกำลังกายกลางแจ้ง สนามเด็กเล่น และพื้นที่สำหรับจัดกิจกรรมชุมชน

บริเวณเกาะกลางน้ำซึ่งสามารถเดินข้ามไปได้โดยสะพานไม้และสะพานแขวน เป็นจุดที่ได้รับความนิยมอย่างมาก เพราะตกแต่งด้วยไม้ดอกไม้ประดับตลอดปี มีหอนาฬิกาดอกไม้ น้ำพุ และพื้นที่พักผ่อนชมวิวทิวทัศน์ของหนองน้ำโดยรอบ นอกจากนี้ยังมี “เรือเป็ดปั่น” ให้เช่าสำหรับนักท่องเที่ยวที่อยากสัมผัสบรรยากาศกลางน้ำอย่างใกล้ชิด ซึ่งเป็นอีกหนึ่งกิจกรรมยอดนิยมของครอบครัวและคู่รัก

สิ่งที่สร้างชื่อเสียงให้หนองประจักษ์กลายเป็นแลนด์มาร์กระดับประเทศคือ “เป็ดยางสีเหลืองยักษ์” ที่ลอยอยู่กลางหนองน้ำ ซึ่งได้รับการติดตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2556 เพื่อเป็นสัญลักษณ์ของการท่องเที่ยวเมืองอุดรธานี ภายหลังกลายเป็นสัญลักษณ์ประจำเมืองที่ใคร ๆ ก็ต้องมาถ่ายรูปด้วยเมื่อมาเยือน

บริเวณรอบหนองประจักษ์ยังมีร้านอาหารและคาเฟ่หลากหลาย รวมถึงตลาดนัดและงานเทศกาลประจำปี เช่น งานกาชาดจังหวัดอุดรธานี งานปีใหม่ และงานวิ่งมาราธอน ซึ่งมักใช้สวนสาธารณะแห่งนี้เป็นสถานที่หลักในการจัดกิจกรรม เนื่องจากมีพื้นที่กว้างขวางและอยู่ใจกลางเมือง

หนองประจักษ์ศิลปาคมจึงไม่เพียงเป็นสถานที่พักผ่อน แต่ยังเป็นพื้นที่รวมผู้คน กิจกรรม และวัฒนธรรมของชาวอุดรธานีอย่างแท้จริง ถือเป็น “หัวใจของเมืองอุดร” ที่สะท้อนวิถีชีวิตของผู้คนในเมืองที่ผสมผสานระหว่างธรรมชาติ ความสุข และความร่วมสมัยได้อย่างลงตัว

• รถยนต์ส่วนตัว: ขับรถตามถนนโพศรีหรือถนนเพาะนิยม สามารถจอดรถได้บริเวณริมถนนรอบสวนสาธารณะ

• รถสาธารณะ: สามารถใช้บริการรถรับจ้างหรือรถสาธารณะในตัวเมืองอุดรธานีไปยังบริเวณสวนสาธารณะได้โดยง่าย

• ช่วงเวลาแนะนำ: ควรมาในช่วงเช้าตรู่ (05.00-08.00 น.) หรือช่วงเย็น (16.30-19.00 น.) เนื่องจากอากาศดี เหมาะแก่การออกกำลังกายและชมพระอาทิตย์ขึ้น/ตก

• กิจกรรม: แนะนำให้เช่าเรือเป็ดปั่นในหนองน้ำเพื่อชมวิว "น้องเป็ด" และบรรยากาศรอบเกาะกลางในมุมมองที่แตกต่าง รวมถึงเดินเล่นบริเวณสะพานแขวนและหอนาฬิกาดอกไม้เพื่อชมวิวรอบหนองน้ำยามเย็น

ค่าเข้าชม

• ไม่มีค่าเข้าชม

เวลาเปิด–ปิด

• เปิดทุกวัน ตั้งแต่เวลา 06:00 - 20:00 น. (โดยประมาณ)