น้ำตกเหวสุวัต (Haew Suwat Waterfall) เป็นหนึ่งในน้ำตกที่มีชื่อเสียงที่สุดและเข้าถึงง่ายที่สุดใน อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ ซึ่งเป็นแหล่งมรดกโลกทางธรรมชาติของยูเนสโก ตั้งอยู่ในท้องที่อำเภอปากช่อง จังหวัดนครราชสีมา โดยมีพิกัดทางภูมิศาสตร์อยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ของที่ทำการอุทยานฯ

ลักษณะทางภูมิศาสตร์และแหล่งกำเนิด

น้ำตกแห่งนี้เป็นส่วนหนึ่งของ ห้วยลำตะคอง ซึ่งเป็นสายน้ำสำคัญที่ไหลลงจากเทือกเขาใหญ่ ไปรวมกับแม่น้ำมูล เป็นแหล่งต้นน้ำของหลายจังหวัดในภาคอีสาน น้ำตกเหวสุวัตเกิดจากการที่สายน้ำลำตะคองไหลมาถึงหน้าผาสูงชันของเขาใหญ่ แล้วตกลงมากระทบพื้นเบื้องล่างในลักษณะเป็นม่านน้ำตก โดยมีความสูงประมาณ 15 - 20 เมตร .

องค์ประกอบของน้ำตก

ตัวน้ำตกมีความโดดเด่นที่หน้าผาหินขนาดใหญ่และแอ่งน้ำด้านล่างที่กว้างและลึก โดยรอบปกคลุมด้วยป่าดิบทึบที่มีความชุ่มชื้นสูงมาก ส่งผลให้บรรยากาศร่มรื่นและมีอากาศเย็นตลอดปี บริเวณด้านล่างของน้ำตกมีทางเดินปูนและบันไดเพื่อให้นักท่องเที่ยวสามารถลงไปชมน้ำตกได้อย่างใกล้ชิด

ที่มาของชื่อและระบบนิเวศ

• ที่มาของชื่อ: คำว่า "เหวสุวัต" มาจากการที่ในอดีตบริเวณนี้มี กล้วยไม้หวายแดง (Dendrobium suwatana) ขึ้นอยู่หนาแน่นตามหน้าผาและเรือนไม้ จนมีการเรียกว่า "เหวสุวัต" ตามชื่อกล้วยไม้ชนิดนี้ ซึ่งจะออกดอกบานสะพรั่งในช่วงฤดูแล้ง ทำให้เกิดภาพทัศนียภาพที่งดงามตัดกับหน้าผาหิน

• ความสำคัญ: น้ำตกเหวสุวัตเป็นจุดที่มีความหลากหลายทางชีวภาพสูง บริเวณโดยรอบเป็นแหล่งอาศัยของสัตว์ป่าหลายชนิด เช่น นกนานาพันธุ์ ผีเสื้อ และอาจพบค่าง ชะนี หรือลิงกังได้ในบางครั้งตามแนวป่าที่เชื่อมต่อ

ปรากฏการณ์พิเศษ

• โพรงถ้ำหลังม่านน้ำตก: ในช่วง ฤดูแล้ง (ประมาณเดือนมีนาคมถึงพฤษภาคม) เมื่อปริมาณน้ำลดลงอย่างมาก นักท่องเที่ยวจะสามารถมองเห็นและเดินเข้าไปในโพรงถ้ำขนาดเล็กที่อยู่ด้านหลังม่านน้ำตกได้ ซึ่งถือเป็นประสบการณ์ที่น่าสนใจและเป็นมุมมองที่ไม่เหมือนใครของน้ำตกแห่งนี้

• จุดถ่ายทำภาพยนตร์: น้ำตกเหวสุวัตเป็นที่รู้จักอย่างกว้างขวางในระดับนานาชาติ เนื่องจากเป็นสถานที่ที่ใช้ในการถ่ายทำฉากสำคัญในภาพยนตร์ฮอลลีวูดเรื่อง The Beach (พ.ศ. 2543) ซึ่งนำแสดงโดย Leonardo DiCaprio

น้ำตกเหวสุวัตจึงไม่ได้เป็นเพียงจุดชมวิว แต่เป็นสถานที่ที่รวมเอาความงามตามธรรมชาติ ประวัติศาสตร์ของพืชพรรณเฉพาะถิ่น และความสำคัญทางวัฒนธรรมสมัยใหม่ไว้ด้วยกันอย่างลงตัว ทำให้เป็นหมุดหมายที่ขาดไม่ได้เมื่อมาเยือนเขาใหญ่

• รถยนต์ส่วนตัว: ใช้ถนนสุวรรณศร (ทางหลวงหมายเลข 33) จนถึงสี่แยกเนินหอม (วงเวียนศาลสมเด็จพระนเรศวรมหาราช) แล้วเลี้ยวซ้ายเข้าทางหลวงหมายเลข 3077 ซึ่งเป็นทางขึ้นเขาใหญ่ เมื่อผ่านด่านเก็บเงินค่าธรรมเนียมแล้ว ให้ขับต่อไปอีกประมาณกิโลเมตรที่ 21-22 จะมีทางแยกขวาเข้าไปยังตัวน้ำตก

• ช่วงเวลาที่เหมาะสม: ควรมาในช่วง ฤดูฝน หรือ หลังฝนตก ใหม่ ๆ เพื่อชมปริมาณน้ำที่สวยงามและน้ำไหลแรง (แต่ต้องระวังความปลอดภัย)

• ความปลอดภัย: ในช่วงฤดูฝนที่น้ำไหลแรง ควรระมัดระวังเป็นพิเศษในการเข้าใกล้แอ่งน้ำด้านล่าง

• เครื่องแต่งกาย: สวมใส่รองเท้าที่เหมาะสมสำหรับการเดินในเส้นทางธรรมชาติ

ค่าเข้าชม:

ค่าเข้าชมที่น้ำตกเหวสุวัต คือ ค่าธรรมเนียมเข้าอุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ ซึ่งจะจ่ายที่ด่านเก็บเงินทางเข้าอุทยานฯ (ด่านปากช่อง หรือ ด่านเนินหอม) และตั๋วนี้สามารถใช้ได้ตลอดทั้งวัน

• ชาวไทย ผู้ใหญ่ ราคา 40 บาท / เด็กอายุต่ำกว่า 14 ปี ราคา 20 บาท

• ชาวต่างชาติ ผู้ใหญ่ ราคา 400 บาท / เด็กอายุต่ำกว่า 14 ปี ราคา 200 บาท

นอกจากนี้ ยังมีค่าธรรมเนียมสำหรับยานพาหนะที่นำเข้าอุทยานฯ:

• รถจักรยานยนต์: 30 บาท

• รถยนต์ 4 ล้อ: 50 บาท

เวลาเปิดปิดทำการ:

• เวลาเปิด–ปิดทำการอุทยานฯ: ทุกวัน 06:00 น. – 18:00 น.