วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ ราชบุรี เป็นวัดเก่าแก่ ตั้งอยู่ใจกลางเมืองราชบุรี "ชยราชบุรี" ตามที่ปรากฎในศิลาจารึกปราสาทพระขรรค์ รัชสมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ 7  (พ.ศ.1725-1760) มหาราชองค์สุดท้ายแห่งราชอาณาจักรเขมรโบราณ ร่วมกับอีก 5 เมือง คือ ลโวทยปุระ (เมืองลพบุรี) สุวรรณปุระ (เมืองสุพรรณบุรี) ศัมพูกปัฏฏนะ (เมืองโกสินารายณ์ อ.บ้านโป่ง) ศรีวิชัยสิงหะบุรี (เมืองสิงห์ กาญจนบุรี) และศรีชัยวัชรบุรี (เมืองเพชรบุรี)

วัดมหาธาตุนี้ สันนิษฐานว่า สร้างแต่สมัยทวารวดี ราชพุทะศตวรรษที่ 15-16 ไล่เรี่ยกับการสร้างเมืองราชบุรีเก่า ต่อมาได้มีการสร้างศาสนสถานที่เรียกว่า ปราสาท ในศิลปเขมรหรือลพบุรีซ้อนทับ ราวต้นพุทธศตวรรษที่ 18 เพื่อเป็นศูนย์กลางของเมืองตามความเชื่อเรื่องคติจักรวาลของเขมร ต่อมาปราสาทที่สร้างขึ้นคงหักพังลง จึงมีการสร้างปรางค์ใหม่ต้นสมัยอยุธยา รางพุทธศตวรรษที่ 20-21 ดังปรากฎรูปแบบสถาปัตยกรรมปัจจุบันซ้อนทับ

พระปรางค์ที่ยังมีสภาพที่สมบูรณ์ มีลักษณะจำลองแบบพระธาตุนครวัด รูปลักษณะตั้งอยู่ในระเบียงสี่เหลี่ยม ทรงเป็นรูปปรางค์ก่อด้วยอิฐและศิลา

-