ปราสาทโนนกู่ (Prasat Non Ku) เป็นกลุ่มโบราณสถานขนาดเล็กที่สำคัญทางประวัติศาสตร์และโบราณคดี ตั้งอยู่ในท้องที่ บ้านโนนกู่ ตำบลธารปราสาท อำเภอโนนสูง จังหวัดนครราชสีมา ซึ่งเป็นพื้นที่ที่เคยเป็นศูนย์กลางของอารยธรรมขอมในภาคอีสานตอนล่าง โบราณสถานแห่งนี้สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นในช่วง พุทธศตวรรษที่ 16 หรือราว สมัยบาปวนตอนต้น ของอาณาจักรขอม ซึ่งเป็นช่วงเวลาก่อนการสร้างปราสาทหินพิมายและเป็นหลักฐานสำคัญที่แสดงให้เห็นถึงการขยายตัวและอิทธิพลของวัฒนธรรมขอมในภูมิภาคนี้

ผังและโครงสร้าง: กลุ่มปราสาทโนนกู่ประกอบด้วยอาคารหลัก 5 หลังวางตัวอยู่บนฐานศิลาแลงเดียวกัน โดยหันหน้าไปทางทิศตะวันออก

• ปราสาทประธาน: เป็นอาคารก่อด้วย อิฐ จำนวน 3 องค์ ตั้งเรียงกันตามแนวทิศเหนือ-ใต้ ปัจจุบันเหลือเพียงฐานและส่วนล่างของผนังเท่านั้น ฐานของปราสาทแสดงให้เห็นถึงความประณีตของสถาปัตยกรรมขอมโบราณ

• บรรณาลัย: เป็นอาคารขนาดเล็กก่อด้วย หินทราย จำนวน 2 หลัง ตั้งอยู่ด้านหน้าปราสาทประธานทางทิศตะวันออก โดยบรรณาลัยนี้ทำหน้าที่เป็นที่เก็บคัมภีร์ทางศาสนา ลักษณะของบรรณาลัยหินทรายช่วยบ่งชี้ถึงรูปแบบสถาปัตยกรรมที่ชัดเจนในยุคนั้น

โบราณวัตถุและลัทธิความเชื่อ: จากหลักฐานทางโบราณคดีที่ค้นพบ ทำให้สันนิษฐานได้ว่าปราสาทโนนกู่เป็น ศาสนสถานในศาสนาฮินดู ลัทธิไศวนิกาย เพื่อบูชาพระศิวะ โบราณวัตถุสำคัญที่พบในบริเวณนี้ ได้แก่:

• ทับหลังหินทราย: พบชิ้นส่วนของทับหลังที่สลักภาพจำหลักเป็นเรื่องราวทางศาสนา โดยเฉพาะภาพที่สันนิษฐานว่าเป็นพระศิวะ ซึ่งเป็นลักษณะเด่นของศิลปะขอมในช่วงบาปวน

• เศียรเทวรูปและชิ้นส่วนประติมากรรม: พบเศียรเทวรูปและชิ้นส่วนของประติมากรรมอื่นๆ ซึ่งเดิมน่าจะประดับอยู่ตามตัวปราสาทและบรรณาลัย ซึ่งแสดงถึงความรุ่งเรืองและทักษะช่างฝีมือในอดีต

ความสำคัญ: ปราสาทโนนกู่มีบทบาทสำคัญในการเชื่อมโยงประวัติศาสตร์ของภูมิภาค โดยเป็นหลักฐานทางกายภาพของการตั้งถิ่นฐานและศูนย์กลางความเชื่อในยุคก่อนการก่อตั้งเมืองใหญ่ เช่น เมืองพิมาย ปัจจุบันปราสาทแห่งนี้ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานโดยกรมศิลปากร และตั้งอยู่ภายในพื้นที่ของ วัดโนนกู่ ทำให้สะดวกต่อการเยี่ยมชมและศึกษาประวัติศาสตร์

• รถยนต์ส่วนตัว: ใช้ทางหลวงหมายเลข 2 (ถนนมิตรภาพ) มุ่งหน้าไปทางอำเภอโนนสูง จากนั้นเลี้ยวเข้าสู่ทางหลวงหมายเลข 2068 ไปตามป้ายบอกทางไปยังปราสาท

• ตำแหน่ง: ตัวปราสาทตั้งอยู่ภายในวัดโนนกู่ หรือสอบถามชาวบ้านในพื้นที่เพื่อความแม่นยำ

• เวลาที่เหมาะสม: ควรมาในช่วงเช้าตรู่หรือเย็นเพื่อหลีกเลี่ยงความร้อนจัด เนื่องจากตัวปราสาทตั้งอยู่ในพื้นที่เปิด

• การแต่งกาย: แต่งกายสุภาพตามระเบียบของวัด และเตรียมร่มหรือหมวกเพื่อกันแดด

• การศึกษา: ควรศึกษาข้อมูลประวัติศาสตร์ความเป็นมาของปราสาทมาล่วงหน้าเพื่อเพิ่มอรรถรสในการเยี่ยมชม

ค่าเข้าชม:

• ฟรี (ไม่มีค่าใช้จ่าย)

เวลาเปิดปิดทำการ:

• เปิดทุกวัน โดยทั่วไปคือ 08:00 น. – 16:30 น.