วัดศรีจอมเรือง (Wat Sri Chom Rueang) หรือที่ชาวบ้านเรียกว่า วัดจอมเรือง หรือ วัดจองคำ พะเยา เป็นวัดราษฎร์เก่าแก่ตั้งอยู่บนเนินเขาเตี้ย ๆ ทางทิศตะวันตกของตัวเมืองพะเยา เดิมพื้นที่แห่งนี้เคยเป็นป่ารก มีเพียงฐานพระเจดีย์ วิหาร โบสถ์ และแนวกำแพงรอบทุกด้าน ตั้งอยู่บนจอมเขาสูง ปลายภูเขาจรดแม่น้ำอิง รวมเนื้อที่ประมาณ 23 ไร่

ในราว พ.ศ. 2442 เมืองพะเยาเกิดความเปลี่ยนแปลงทางการปกครอง ทำให้ชาวพะเยาหลายคนอพยพไปอยู่ลำปาง จนกระทั่งราว พ.ศ. 2447 ได้กลับมาบูรณะบ้านเมืองและวัดแห่งนี้ขึ้นใหม่ โดยมี ชาวไทใหญ่ (เงี้ยว) ที่อพยพมาด้วยเป็นกำลังสำคัญในการปฏิสังขรณ์วัดจองคำ บุคคลสำคัญ เช่น จองมูกร๊ง จองส่งคำ จองส่งอ่อง จองกู่ ลุงลายคำ และลุงมา เป็นผู้นำการบูรณะ และได้นิมนต์พระพม่าจากลำปางมาจำพรรษา ทำให้วัดแห่งนี้กลายเป็น ศูนย์กลางศาสนาและวัฒนธรรมของชาวไทใหญ่ในเมืองพะเยา

ประตูโขงของวัดตกแต่งด้วยลวดลาย ศิลปะไทใหญ่ อย่างประณีต ภายในวัดมีศาลาการเปรียญและอนุสาวรีย์เจ้าแม่กวนอิมให้สักการะ จุดสำคัญคือ วิหารและพระอุโบสถรวมเป็นหลังเดียวกัน ภายในประดิษฐาน พระพุทธรูปศิลปะล้านนาปิดทองสวยงาม ผนังประดับกระจกสีสะท้อนแสง สร้างบรรยากาศสงบและศักดิ์สิทธิ์ หลังคาและเครื่องไม้แกะสลักประดับ นกหัสดีลิงค์และเทพพนม เป็นผลงานช่างพื้นถิ่นพะเยาที่สืบทอดศิลปะจากช่างลำปาง

ด้านหลังอุโบสถคือ เจดีย์ชเวดากองจำลอง ฐานกว้างราว 20 เมตร สูงเด่นบนยอดเขา สร้างเสร็จในปี พ.ศ. 2557 ขนาด 24x24x36 เมตร เป็นเจดีย์สีทองแบบ ศิลปะพม่า–ไทใหญ่ ได้แรงบันดาลใจจากเจดีย์ชเวดากอง ประเทศเมียนมา ถือเป็น แลนด์มาร์กสำคัญของเมืองพะเยา ที่มองเห็นได้แต่ไกล นอกจากเป็นสถานที่สักการะแล้ว ยังสามารถชม ทิวทัศน์ของกว๊านพะเยาและเมืองพะเยา ได้อย่างงดงาม โดยเฉพาะช่วงเช้าและเย็นเมื่อแสงอาทิตย์กระทบองค์เจดีย์สีทอง

ตามความเชื่อของชาวไทใหญ่ วัดศรีจอมเรืองเป็นวัดที่ช่วยปกป้องเมืองพะเยา ในช่วงเดือนมีนาคมของทุกปีจะจัดงานบุญประจำปี “ตานขันข้าว” และพิธีเวียนเทียนในวันสำคัญทางพุทธศาสนา โดยมีชาวไทใหญ่แต่งกายพื้นเมืองเข้าร่วม เป็นบรรยากาศที่สะท้อนเอกลักษณ์ล้านนา–ไทใหญ่ได้อย่างชัดเจน ปัจจุบัน วัดศรีจอมเรือง (Wat Sri Chom Rueang) เป็นทั้งศาสนสถานและศูนย์รวมศิลปวัฒนธรรมของชุมชนไทยใหญ่ในเมืองพะเยา ที่ยังคงรักษาขนบธรรมเนียมและเอกลักษณ์ดั้งเดิมไว้อย่างมั่นคง

รถยนต์ส่วนตัว:

• จากตัวเมืองพะเยา ใช้ถนนซูเปอร์ไฮเวย์ (พะเยา–งาว) มุ่งหน้าทางทิศตะวันตก เลี้ยวซ้ายเข้าถนนภายในวัด มีที่จอดรถสะดวก ใช้เวลาประมาณ 10–15 นาที

รถแท็กซี่ / รถตุ๊กตุ๊ก / รถสองแถว:

• เช่าหรือเรียกรถจากตัวเมือง แจ้งไป วัดศรีจอมเรือง / Wat Sri Chom Rueang ระยะทาง 5–6 กม. จอดรถได้ที่ลานจอดวัด

รถสาธารณะ:

• นั่งรถสองแถวสายเมืองพะเยา–กว๊านพะเยา ลงที่ปากทางเข้าวัด จากนั้นเดินขึ้นเนินประมาณ 5–10 นาที

• แนะนำเข้าชมช่วงเช้า–เย็น เพื่อชมแสงอาทิตย์กระทบเจดีย์สีทอง

• แต่งกายสุภาพและให้เกียรติสถานที่ทางศาสนา

• ใช้เวลาสำรวจวิหารและเจดีย์รวม 1–2 ชั่วโมง

• เตรียมน้ำดื่มและรองเท้าสบายสำหรับเดินขึ้นเนิน

• มุมถ่ายภาพยอดนิยม: ด้านหน้าวิหารและหลังเจดีย์

ค่าเข้าชม:

• ไม่เสียค่าเข้าชม

เวลาเปิด–ปิด:

• เปิดทุกวัน: 06:00 น. – 17:00 น.