ศาลพระอิศวร (Shiva Shrine) เป็นเทวสถานในศาสนาฮินดูแห่งเดียวที่ค้นพบในเขตเมืองโบราณกำแพงเพชร สร้างขึ้นจากศิลาแลงและอิฐ มีลักษณะเป็นฐานรูปสี่เหลี่ยมยกพื้นสูงประมาณ 1.5 เมตร พร้อมบันไดด้านหน้า และชุกชีด้านบนเป็นที่ตั้งของเทวรูปพระอิศวรสัมฤทธิ์

ประวัติการสร้างและผู้สร้าง:
เทวรูปพระอิศวรองค์จริง หล่อด้วยสำริด มีความสูง 2.10 เมตร จารึกระบุว่าเจ้าพระยาศรีธรรมโศกราชสร้างขึ้นในปี พ.ศ. 2053 (ตรงกับรัชสมัยสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2 แห่งกรุงศรีอยุธยา) การสร้างเทวรูปองค์นี้สะท้อนให้เห็นว่าเมืองกำแพงเพชรในอดีตนับถือทั้งพุทธและพราหมณ์-ฮินดูร่วมกัน

ในสมัยรัชกาลที่ 5 มีชาวเยอรมันมาเยือนเมืองกำแพงเพชร และได้ลักลอบตัดเศียรและพระหัตถ์ของพระอิศวรองค์จริงลงเรือไปกรุงเทพฯ ในปี พ.ศ. 2429 เจ้าเมืองกำแพงเพชรได้รายงานเข้ามา พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงโปรดให้ขอพระเศียรและพระหัตถ์คืน พร้อมโปรดสร้าง พระอิศวรจำลอง ประทานให้ ซึ่งปัจจุบันจัดแสดงอยู่ที่พิพิธภัณฑ์กรุงเบอร์ลิน

ศาลพระอิศวรจำลอง:
ในปัจจุบัน ศาลพระอิศวรจำลองสร้างขึ้นในสมัยที่นายเชาวน์วัศ สุดลาภา เป็นผู้ว่าราชการจังหวัด ตั้งอยู่หลังศาลจังหวัดหรือหลังที่ว่าการอำเภอ เพื่อให้ประชาชนสักการะ และเชื่อมโยงเรื่องราวทางประวัติศาสตร์กับองค์จริงที่เก็บรักษาไว้ใน พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติกำแพงเพชร

ความสำคัญทางศาสนาและวัฒนธรรม:
พระอิศวรถือเป็นเทพเจ้าผู้สร้างและทำลาย ชาวกำแพงเพชรให้ความเคารพศาลนี้อย่างสูง เชื่อว่ามีบทบาทในการปกปักรักษาบ้านเมือง การสร้างเทวสถานนี้จึงสะท้อนถึงความเชื่อและวัฒนธรรมพราหมณ์-ฮินดูที่ฝังรากลึกควบคู่กับพุทธศาสนา

สถาปัตยกรรมและศิลปกรรม:

• ฐานก่อด้วยศิลาแลงรูปสี่เหลี่ยม ยกสูง 1.5 เมตร

• บันไดขึ้นด้านหน้าเพื่อเข้าสู่ชุกชี

• ชุกชีบนฐานเป็นที่ประดิษฐานเทวรูปองค์สัมฤทธิ์

• เทวรูปองค์จริงหล่อด้วยสำริด มีรายละเอียดลวดลายเครื่องประดับ อาวุธ และเครื่องหมายสัญลักษณ์ของพระอิศวร

ความสำคัญทางประวัติศาสตร์และมรดกโลก:
ศาลพระอิศวรถือเป็นส่วนหนึ่งของ อุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร ซึ่งได้รับการขึ้นทะเบียนเป็น มรดกโลกร่วมกับอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย การอนุรักษ์และจัดแสดงองค์จำลองช่วยให้ประชาชนและนักท่องเที่ยวเข้าใจความสำคัญทางศิลปวัฒนธรรมของเมืองกำแพงเพชรได้ครบถ้วน

การเข้าชมปัจจุบัน:
ปัจจุบัน ศาลพระอิศวรประดิษฐาน เทวรูปพระอิศวรจำลอง เพื่อให้ประชาชนสักการะ ส่วนองค์จริงถือเป็นโบราณวัตถุสำคัญที่จัดแสดงอย่างปลอดภัยในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ

โดยรถยนต์ส่วนตัว:

• จากตัวเมืองกำแพงเพชร ใช้ถนนเทศา-พหลโยธิน มุ่งหน้าไปทางศาลากลางจังหวัดหรือศาลจังหวัดกำแพงเพชร

• ศาลพระอิศวรตั้งอยู่หลังศาลจังหวัดหรือหลังที่ว่าการอำเภอ สามารถจอดรถบริเวณใกล้เคียงได้

โดยรถโดยสารสาธารณะ:

• จากตัวเมืองกำแพงเพชร สามารถเรียกรถตุ๊กตุ๊กหรือแท็กซี่มุ่งหน้าไปยังศาลจังหวัดกำแพงเพชร

• ศาลพระอิศวรอยู่ในเขตเมืองโบราณและเดินจากศาลจังหวัดประมาณ 200–300 เมตร

• เยี่ยมชมคู่กัน: เริ่มจากศาลพระอิศวร ก่อน แล้วไปชม เทวรูปพระอิศวรองค์จริง ที่ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ กำแพงเพชร เพื่อเข้าใจเรื่องราวทางประวัติศาสตร์อย่างครบถ้วน

• ความศักดิ์สิทธิ์: ศาลนี้เป็นสถานที่ที่ชาวกำแพงเพชรให้ความเคารพสูง เชื่อว่ามีบทบาทในการปกปักรักษาบ้านเมือง

• วางแผนเที่ยว: ใช้เวลาเดินชมโดยรอบศาลและเขตเมืองโบราณอย่างช้า ๆ เพื่อชมรายละเอียดสถาปัตยกรรมและศิลปกรรม พร้อมถ่ายภาพมุมต่าง ๆ ของเทวสถานและองค์จำลอง

• รองเท้าและอุปกรณ์: สวมรองเท้าสบายสำหรับเดินในเขตเมืองเก่า และพกร่มหรือหมวกกันแดดเพื่อป้องกันแดด

• เรียนรู้ประวัติศาสตร์: อ่านข้อมูลประวัติและสัญลักษณ์ของพระอิศวรก่อนเข้าชม เพื่อเพิ่มความเข้าใจและซาบซึ้งในศิลปกรรมและวัฒนธรรมของโบราณสถาน

ค่าเข้าชม:

• ไม่มีค่าเข้าชม

เวลาเปิด–ปิด:

• 06:00 น. – 17:00 น. (เปิดทุกวัน)