“มณฑปพระสี่อิริยาบถ อาคารขนาดใหญ่รูปกากบาท มีพระพุทธรูป 4 อิริยาบถ (ยืน, นั่ง, เดิน, นอน) โดยเฉพาะ พระพุทธรูปยืน เคยเป็นเสาหลักขนาดมหึมา สะท้อนความยิ่งใหญ่ในสมัยสุโขทัย–กำแพงเพชร”
วัดพระสี่อิริยาบถ (Wat Phra Si Iriyabot) อยู่ต่อจากวัดพระนอนไปทางทิศเหนือในแนวกำแพงวัด ติดต่อกันถึงวัดพระสี่อิริยาบถ หรือที่เรียกกันทั่วไปว่า วัดพระยืน เป็นส่วนหนึ่งของโบราณสถานใน อุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร ซึ่งเป็นแหล่งมรดกโลกร่วมกับอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย ในชื่อ "เมืองประวัติศาสตร์สุโขทัยและเมืองบริวาร" (Historic Town of Sukhothai and Associated Historic Town)
สถาปัตยกรรมและผังวัด
-
วัดสร้างด้วย ศิลาแลงเป็นหลัก ในช่วงพุทธศตวรรษที่ 20-22 (สมัยสุโขทัยตอนปลาย)
-
ผังวัดประกอบด้วย วิหารประธานขนาดใหญ่ด้านหน้า, ถัดมาคือ มณฑปพระสี่อิริยาบถ, และมี เจดีย์รายล้อมรอบ
-
มี บ่อน้ำและที่อาบน้ำ อยู่หน้าวัด
-
กำแพงวัดเป็นศิลาแลงปักตั้งล้อมทั้ง 4 ด้าน มีทางเข้าปูด้วยศิลาแลง
ศาลาและฐานวิหาร
-
ศาลาโถง กว้าง 6 เมตร ยาว 11 เมตร เสา 4 แถว 5 ห้อง คร่อมทางเดิน
-
ต่อจากศาลาหน้าวัดมีประตูเข้าสู่บริเวณวัดถึง ฐานศิลาแลงใหญ่สูง 2 เมตร
-
มี เสาลูกกรงและทับหลังเตี้ย ๆ รอบฐาน
-
บันไดขึ้นด้านหน้า 2 ด้าน, ด้านข้าง 2 ด้าน, และด้านหลัง 2 ด้าน
-
บนฐานวิหาร กว้าง 17 เมตร ยาว 29 เมตร ย่อมุขเด็จทั้งหน้าและหลัง
-
เสาวิหารบนฐานเป็น เสา 4 แถว 5 ห้อง และ 2 แถวหน้า-หลัง 2 ห้อง รวม 7 ห้อง
มณฑปพระสี่อิริยาบถ
-
ฐานชุกชีมีรอยตั้งพระพุทธรูปนั่ง
-
ด้านหลังวิหารมีบันไดลงติดต่อกับมณฑป
-
รอบมณฑปมีกำแพงแก้วเตี้ย ๆ และประตูเข้าด้านข้าง 2 ข้าง
-
ด้านหลังมณฑป กว้าง 29 เมตร เป็น มณฑปสี่หน้า
-
มณฑปสร้างด้วย ศิลาแลงและอิฐ ประกอบด้วยอิริยาบถ 4 ท่า ได้แก่ ยืน, นั่ง, เดิน, นอน
สภาพพระพุทธรูป
-
อิริยาบถยืน: สมบูรณ์และโดดเด่น เป็นพระพุทธรูปขนาดใหญ่เคยเป็นเสาหลัก
-
อิริยาบถเดิน: เสียหายมาก เหลือเพียงส่วนต้นขา
-
อิริยาบถนั่ง: เสียหายมาก เหลือเพียงฐาน
-
อิริยาบถนอน: เสียหายจนไม่เห็นส่วนใด
เทคนิคการก่อสร้างและวัสดุ
-
การใช้ ศิลาแลงและอิฐ สะท้อนเทคนิคการก่อสร้างสมัยสุโขทัย–กำแพงเพชร
-
เสาลูกกรงและทับหลัง ช่วยเสริมความมั่นคงของวิหารและมณฑป
ความสำคัญและบริบททางประวัติศาสตร์
-
วัดพระสี่อิริยาบถสะท้อนความยิ่งใหญ่ทางศิลปกรรมและสถาปัตยกรรม
-
ได้รับแรงบันดาลใจจากวัดพระสี่อิริยาบถในสุโขทัย เช่น วัดเชตุพน
-
การจัด อิริยาบถทั้ง 4 ท่า แสดงถึงความครบถ้วนในพระพุทธศาสนาและคติการสร้างพระพุทธรูปขนาดใหญ่
วิธีการเดินทาง
โดยรถยนต์ส่วนตัว:
-
จากตัวเมืองกำแพงเพชร ใช้เส้นทางไปยัง อุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร (เขตอรัญญิก)
-
เมื่อถึงเขตอรัญญิก ให้สังเกตป้ายทางเข้าวัดพระสี่อิริยาบถหรือวัดพระยืน
-
ขับเข้าไปยังบริเวณวัด จะมี ที่จอดรถสะดวก
โดยรถสาธารณะ / รถตู้:
-
ขึ้นรถโดยสารหรือรถตู้ไปยังตัวเมืองกำแพงเพชร
-
ลงที่ อุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร (เขตอรัญญิก)
-
เดินต่อประมาณ 1 กิโลเมตรไปทางทิศเหนือ ตามแนวกำแพงวัด จะถึง วัดพระสี่อิริยาบถ
คำแนะนำ
-
ถ่ายภาพมุมพระพุทธรูปยืนที่ยังสมบูรณ์
-
ใช้บัตรเข้าชมอุทยานฯ แบบรวม หรือซื้อบัตรเฉพาะเขตอรัญญิก
-
สวมรองเท้าสบายสำหรับเดินบนพื้นศิลาแลง
-
แวะชมเจดีย์รอบมณฑปเพื่อศึกษาศิลปกรรม
-
เลือกเวลาเยี่ยมชมช่วงเช้า (08:30 – 11:30 น.) หรือช่วงเย็น (15:00 – 16:30 น.) เพื่อหลีกเลี่ยงแดดจัดและเหมาะแก่การถ่ายภาพ
ค่าเข้าชม:
- ชาวไทย: 20 บาท
- ชาวต่างชาติ: 100 บาท
(บัตรเข้าชมเขตอรัญญิกของอุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร)
เวลาเปิด–ปิด:
- 08:30 น. – 16:30 น.