วัดพระบรมธาตุนครชุม (Wat Phra Borommathat Nakhon Chum) เป็นวัดสำคัญที่สร้างขึ้นพร้อมกับการสถาปนาเมืองนครชุม (ฝั่งตะวันตกของแม่น้ำปิง) ในสมัยสุโขทัยตอนปลาย โดย พระมหาธรรมราชาลิไท (พระยาลิไท) ซึ่งได้มีการจารึกเรื่องราวการสร้างวัดและการบรรจุพระบรมสารีริกธาตุไว้ใน จารึกนครชุม

ประวัติศาสตร์และความสำคัญ:

• วัดนี้ถือเป็นศูนย์กลางทางศาสนาและวัฒนธรรมของเมืองนครชุมมาตั้งแต่สมัยสุโขทัยตอนต้น

• ภายในวัดมี เจดีย์ทรงพุ่มข้าวบิณฑ์ 3 องค์ ตั้งอยู่บนฐานเดียวกัน โดยเจดีย์องค์กลางเป็นที่ประดิษฐาน พระบรมสารีริกธาตุ 9 องค์ ที่อัญเชิญมาจากประเทศศรีลังกา

• พระยาลิไทสร้างเจดีย์เพื่ออุทิศถวายแด่ พ่อขุนศรีอินทราทิตย์, พ่อขุนรามคำแหง และตนเอง เป็นสัญลักษณ์แห่งการรวมศรัทธาและความเคารพต่อบรรพชน

สถาปัตยกรรมและศิลปะ:

• เจดีย์ทรงพุ่มข้าวบิณฑ์ เป็นเอกลักษณ์ทางสถาปัตยกรรมแบบสุโขทัย สะท้อนความงดงามและรสนิยมศิลปะของยุคสมัยนั้น

• องค์พระบรมธาตุเจดีย์สีทอง ปัจจุบันได้รับการบูรณะในสมัยต้นกรุงรัตนโกสินทร์ (พ.ศ. 2329) โดยมีการบูรณะและตกแต่งเพิ่มเติมจาก สมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พรหมรังสี)

• ภายในวัดยังมี พระอุโบสถหลังเก่า, พระวิหาร, วิหารพระนอน และ ต้นศรีมหาโพธิ์ขนาดใหญ่ ซึ่งเชื่อกันว่าพระยาลิไททรงปลูกไว้

กิจกรรมและประเพณี:

• งานประเพณีสมโภชพระบรมธาตุ จัดขึ้นทุกปีในวันเพ็ญเดือน 3 (ประมาณเดือนกุมภาพันธ์) เป็นกิจกรรมเวียนเทียนรอบเจดีย์และสักการะพระบรมธาตุ

• ใน วันวิสาขบูชาและวันมาฆบูชา นักท่องเที่ยวสามารถเข้าร่วมสวดมนต์และเวียนเทียนเพื่อสัมผัสบรรยากาศศรัทธาของชุมชน

• วัดยังเป็นจุดหมายสำหรับผู้สนใจ ศึกษาศิลปะและประวัติศาสตร์สุโขทัย โดยเฉพาะผู้ที่สนใจ พระซุ้มกอ ซึ่งเป็นหนึ่งในชุดเบญจภาคีพระเครื่องที่พบภายในวัด

คำแนะนำเส้นทางเดินภายในวัด:

• เริ่มจาก องค์พระบรมธาตุเจดีย์สีทอง เป็นจุดศูนย์กลาง

• เดินชม ต้นศรีมหาโพธิ์ใหญ่ และเรียนรู้ความสำคัญทางศาสนา

• ต่อด้วย พระอุโบสถหลังเก่าและพระวิหาร เพื่อชมสถาปัตยกรรมและศิลปะดั้งเดิม

• จบด้วย วิหารพระนอน ซึ่งเป็นมุมถ่ายภาพและศึกษารายละเอียดพระพุทธรูปเพิ่มเติม

• การเดินชมทั้งหมดใช้เวลาประมาณ 30–60 นาที ขึ้นอยู่กับความสนใจของนักท่องเที่ยว

ข้อสรุปทางประวัติศาสตร์และวัฒนธรรม:

• วัดพระบรมธาตุนครชุมเป็นศูนย์กลางทางศาสนาและวัฒนธรรมมากว่า 600 ปี

• เป็นสัญลักษณ์แห่งความศรัทธาและศิลปกรรมสุโขทัย

• เหมาะสำหรับผู้ที่สนใจ ประวัติศาสตร์ไทย, ศิลปะโบราณ, การท่องเที่ยวเชิงศาสนา และการศึกษาประเพณีไทยดั้งเดิม

• การมาเยือนวัดนี้ไม่เพียงแต่ชมความงามทางศิลปะ แต่ยังสามารถสัมผัสถึง วิถีชีวิตและความเชื่อของชาวนครชุม ได้อย่างแท้จริง

โดยรถยนต์ส่วนตัว:

• จากตัวเมืองกำแพงเพชร ใช้เส้นทางไปยัง ถนนพิษณุโลก–นครชุม มุ่งหน้าฝั่งตะวันตกของแม่น้ำปิง

• ขับตรงไปประมาณ 5–10 นาที จนถึงสะพานข้ามแม่น้ำปิง จากนั้นเลี้ยวเข้าสู่ถนนหลักไปยัง วัดพระบรมธาตุนครชุม

• มีลานจอดรถสำหรับนักท่องเที่ยวบริเวณวัด

โดยรถโดยสารสาธารณะ:

• จากตัวเมืองกำแพงเพชร สามารถใช้ รถสองแถว/รถตู้ สายเมืองเก่ากำแพงเพชร–นครชุม ลงใกล้ทางเข้าวัด

• นักท่องเที่ยวสามารถเดินต่ออีก 200–300 เมตรเข้าสู่ตัววัด

โดยจักรยานหรือเดินชม:

• สำหรับนักท่องเที่ยวที่พักบริเวณ อุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร สามารถข้ามสะพานและเดินหรือปั่นจักรยานไปยังวัด ใช้เวลาเพียง 10–15 นาที

• ไหว้พระ: องค์พระเจดีย์สีทองเป็นจุดศูนย์รวมศรัทธาของชาวกำแพงเพชร โดยเฉพาะช่วง งานประเพณีสมโภชพระบรมธาตุ

• ตามรอยประวัติศาสตร์: วัดนี้เกี่ยวพันกับ พระซุ้มกอ ซึ่งเป็นหนึ่งในชุดเบญจภาคีพระเครื่อง

• การเข้าชม: วัดเปิดให้เข้าชมตลอด 24 ชั่วโมง (องค์เจดีย์หลัก) แต่ควรเข้าชมในเวลาที่เหมาะสม

• ถ่ายภาพ: ใช้มุมรอบเจดีย์และวิหารพระนอนเพื่อเก็บภาพศิลปะและสถาปัตยกรรมดั้งเดิม

• ช่วงเวลาที่เหมาะ: ช่วงเช้าหรือตอนเย็นอากาศเย็นสบายและมีแสงสวยสำหรับถ่ายภาพ

ค่าเข้าชม:

• ไม่มีค่าเข้าชม

เวลาเปิด–ปิด:

• เวลาทำการ: เปิด 24 ชั่วโมง